Παρ' όλο που τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις σχετικά με τη συνιστώμενη διατροφή σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.

Παρ' όλο που τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις σχετικά με τη συνιστώμενη διατροφή σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Τα άτομα με διαβήτη διαφέρουν μεταξύ τους τόσο ως προς τις διατροφικές τους συνήθειες και την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, όσο και ως προς τον τύπο του διαβήτη και τη διαφορετική παραγωγή ινσουλίνης από το σώμα τους και την αντοχή στην ινσουλίνη που εμφανίζουν. Γι' αυτό η πρόοδος στο συγκεκριμένο θέμα είναι αργή και σύνθετη.

Το σωστό ποσό θερμίδων υπήρξε πάντα το κεντρικό πρόβλημα. Πριν από την ανακάλυψη της ινσουλίνης η προτεινόμενη θεραπεία για άτομα με διαβήτη τύπου 1 ήταν η ασιτία. Μετά από το 1923 και τη χρήση της ινσουλίνης, ναι μεν η ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ήταν δυνατή, αλλά οι προτεινόμενες δίαιτες περιείχαν περιορισμένο ποσό υδατανθράκων και οι ενεργειακές ανάγκες συμπληρωνόταν με περισσότερο λίπος και λεύκωμα. Το αποτέλεσμα ήταν η αυξημένη εμφάνιση αθηροσκλήρυνσης, στην οποία τα άτομα με διαβήτη είναι ούτως ή άλλως επιρρεπή. Γι' αυτό οι νεότεροι διαιτολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι η ρύθμιση των λιπιδίων του αίματος είναι εξίσου σημαντική με τη ρύθμιση του σακχάρου.

Σήμερα οι ανακαλύψεις στο χώρο της διατροφής έχουν οδηγήσει στην αναγνώριση της σημασίας των υδατανθράκων και των διαφορετικών ιδιοτήτων τους, αλλά και της αξίας των συχνών γευμάτων και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των διατροφικών παραγόντων. Έτσι η διαιτητική αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη είναι περισσότερο επιτυχημένη.

Σχεδιασμός δίαιτας

Ο σχεδιασμός μιας δίαιτας για όλα τα άτομα με διαβήτη πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Υπολογισμός των ενεργειακών αναγκών, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το σωματικό βάρος και τη σωματική δραστηριότητα.

Υπολογισμός του ποσού και του τύπου υδατανθράκων που πρέπει να λαμβάνει το κάθε άτομο σε καθημερινή βάση, ανάλογα με την αντιδιαβητική θεραπεία.

Σχεδιασμός της συχνότητας των γευμάτων, ανάλογα με τα επίπεδα σακχάρου κατά τη διάρκεια της ημέρας, το πρόγραμμα της εργασίας και των ασχολιών του ατόμου και την ώρα λήψης της αντιδιαβητικής αγωγής.

Υπολογισμός του αναγκαίου ποσού λιπαρών οξέων, αντιοξειδωτικών ουσιών και φυτικών ινών σε καθημερινή βάση.

Πρότυπα διατροφής

Ο σχεδιασμός γευμάτων για άτομα με διαβήτη και των δύο τύπων πρέπει να βασίζεται στην ύπαρξη τριών γευμάτων και τριών ενδιαμέσων μικρότερων γευματιδίων (δεκατιανά ή snack). Έτσι επιτυγχάνεται η εξομάλυνση της ημερήσιας διακύμανσης των επιπέδων σακχάρου και επέρχεται συνδυαστική ρύθμιση από τη φαρμακευτική αγωγή και τη διατροφή. Με το σύστημα των δύο μόνο μεγάλων γευμάτων που ακολουθεί ο δυτικός κόσμος επιτυγχάνονται αντίθετα αποτελέσματα.

Αν το πρωί λαμβάνεται ινσουλίνη ή ένα υπογλυκαιμικό φάρμακο, τότε είναι απαραίτητη η λήψη πρωινού περίπου 30 λεπτά μετά. Προτείνεται ένα πρωινό με ένα ποτήρι γάλα ή ένα γιαούρτι χωρίς λιπαρά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, δηλαδή δεν ανεβάζουν απότομα το σάκχαρο αίματος.

Δύο ώρες μετά, ιδίως αν χρησιμοποιείται ινσουλίνη, ένα πιθανό υπογλυκαιμικό επεισόδιο μπορεί να αποτραπεί με το δεκατιανό. Προτείνονται υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, φυτικές ίνες και βιταμίνες Ε και C, που δρουν αντιοξειδωτικά και προφυλάσσουν έτσι από την αθηροσκλήρυνση. Ανάλογα αν το άτομο αυτό πρέπει να χάσει ή να αυξήσει το βάρος του προτείνεται αντίστοιχα ένα φρούτο (συνήθως μήλο ή πορτοκάλι) ή κάτι πιο πλούσιο, όπως ένα τοστ με δύο φέτες ψωμί ολικής αλέσεως με τόνο και μαρούλι.

Για το μεσημέρι και το βράδυ συνιστάται η κατανάλωση ψαριού τρεις φορές την εβδομάδα, από τις οποίες η μία να είναι μπακαλιάρος, τόνος, σολομός ή πέστροφα που φαίνεται ότι μειώνουν τα τριγλυκερίδια του αίματος. Κόκκινο κρέας δεν αποκλείεται ολοκληρωτικά από το γεύμα, αλλά με προσοχή στην ποσότητα και στην περιεκτικότητα σε λίπος. Προτιμάται πάντως δύο φορές την εβδομάδα η κατανάλωση κρέατος κοτόπουλου ή γαλοπούλας, χωρίς το δέρμα που περιέχει πολύ λίπος, και οσπρίων μια τουλάχιστο φορά την εβδομάδα, τα οποία έχουν μεγάλη πρωτεϊνική αξία και πολλές φυτικές ίνες.

Η σαλάτα και κυρίως ωμά λαχανικά πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά μαζί με το γεύμα. Τα λαδερά φαγητά, που βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου, συνιστώνται τουλάχιστο μια φορά την εβδομάδα.

Το απόγευμα μπορεί να επαναληφθεί ένα μικρό γευματίδιο, όπως για παράδειγμα ένα φρούτο. Τέλος, την ώρα του ύπνου, ένα γάλα ή γιαούρτι χωρίς λιπαρά, θα αποτρέψει τυχόν νυκτερινές υπογλυκαιμίες.

Ιδιαίτερη δίαιτα συνιστάται σε άτομα με επιπλέον προβλήματα υγείας, όπως είναι η υπέρταση και η καρδιακή ανεπάρκεια (αποφυγή αλατιού) ή η αποβολή αλβουμίνης στα ούρα (συγκεκριμένο ποσό λευκώματος). Οι δίαιτες αυτές σχεδιάζονται από τους ειδικούς διαιτολόγους σε συνεργασία με τον ιατρό και το άτομο με διαβήτη.

Στο μέλλον μπορεί να προταθεί κάποια μετατροπή της δίαιτας, αφού νέες γνώσεις και νέες μέθοδοι προσέγγισης προστίθενται στις υπάρχουσες. Γι' αυτό όσοι ασχολούνται με το διαβήτη, όπως και όσοι έχουν διαβήτη, πρέπει συνεχώς να ενημερώνονται προκειμένου να επιτύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα για την προστασία της υγείας τους.

ΠΗΓΗ:specialeducation.gr