Με τον όρο δυσλιπιδαιμία που έχει επικρατήσει του όρου υπερλιπιδαιμία, υποδηλώνεται η αύξηση της ποσότητας των λιπιδίων στο αίμα. Αναφέρεται κυρίως στην ανεύρεση παθολογικού προφίλ λιπιδίων ήδη από την παιδική ηλικία κι αποτελεί έναν από τους προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου.

Με τον όρο δυσλιπιδαιμία που έχει επικρατήσει του όρου υπερλιπιδαιμία, υποδηλώνεται η αύξηση της ποσότητας των λιπιδίων στο αίμα. Αναφέρεται κυρίως στην ανεύρεση παθολογικού προφίλ λιπιδίων ήδη από την παιδική ηλικία κι αποτελεί έναν από τους προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου. Αν και υπάρχουν αρκετές μορφές λιπιδίων, εκείνα που έχουν μελετηθεί περισσότερο είναι:

• Η ολική χοληστερόλη (total cholesterol, TC)
• Η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (high density lipoprotein, HDL)
• Η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (low density lipoprotein, LDL)
• Τα τριγλυκερίδια

Η δυσλιπιδαιμία αποτελεί  χαρακτηριστικό παράδειγμα συνεργασίας περιβαλλοντικών (διατροφή)  και κληρονομικών (θετικό οικογενειακό ιστορικό) παραγόντων.

Υπάρχουν διαφορετικές μορφές δυσλιπιδαιμίας;

Ως δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζονται οι περιπτώσεις:

-          Υπερχοληστερολαιμίας (αύξηση χοληστερόλης και LDL με φυσιολογικά  τριγλυκερίδια)

-          Υπερτριγλυκεριδαιμίας (αύξηση των τριγλυκεριδίων)

-          Μικτής-συνδυασμένης δυσλιπιδαιμίας (συνύπαρξη υπερχοληστερολαιμίας και υπερτριγλυκεριδιαμίας).

-          Μεμονωμένης διαταραχής λόγω μείωσης της HDL ή και συνδυασμός με άλλες διαταραχές -συχνότερα με αυξημένα τριγλυκερίδια.

Οι δυσλιπιδαιμίες χωρίζονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς. Οι πρώτες οφείλονται σε γενετικές διαταραχές ενώ οι δεύτερες σε συνυπάρχοντα νοσήματα ή καταστάσεις.

Ποια είναι τα αίτια που την προκαλούν;

Η δυσλιπιδαιμία αντιστοιχεί στο 3-5% του γενικού πληθυσμού και μπορεί να οφείλεται:

• Σε κληρονομικά αίτια: Οι δυσλιπιδαιμίες αυτού του τύπου είναι σπανιότερες και χαρακτηρίζονται από σημαντικές διαταραχές στα επίπεδα των λιπιδίων και συχνότερα κλινικά ευρήματα. Ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό, για την εμφάνιση ισχαιμικών καρδιαγγειακών νοσημάτων σε μικρότερες ηλικιακές ομάδες (3η και 4η δεκαετία της ζωής).
• Σε παθολογικές καταστάσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, το νεφρωσικό σύνδρομο, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η παχυσαρκία, η λήψη φαρμάκων (πχ. διουρητικά).
• Στην κακή διατροφή και σε συνθήκες όπως η καθιστική ζωή και η αύξηση του σωματικού βάρους.

Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της δυσλιπιδαιμίας για τον οργανισμό μου;

Η δυσλιπιδαιμία σχετίζεται άμεσα με τη διεργασία της αθηροσκλήρωσης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης,  ως βασική συνιστώσα του μεταβολικού συνδρόμου, συμβάλλει όχι μόνο στην αύξηση του κινδύνου στεφανιαίας νόσου, αλλά  και στον αυξημένο κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Από την άλλη, η δυσλιπιδαιμία στους ενήλικες διαβητικούς εκδηλώνει  εντονότερη και δυσμενέστερη  μεταβολή  των  βιοχημικών παραμέτρων σε σύγκριση με τους  ενήλικες χωρίς σακχαρώδη διαβήτη.

Ποιοι και κάθε πότε πρέπει να ελέγχουν τις τιμές των λιπιδίων στο αιμα τους;

Στις παθολογικές καταστάσεις (π.χ Σακχαρώδης Διαβήτης) επιβάλεται τακτικός έλεγχος των επιπέδων των λιπιδίων, με βάση την ιατρική καθοδήγηση. Επιπλέον, σύμφωνα με τις οδηγίες του Εθνικού Προγράμματος Εκπαίδευσης για τη Χοληστερίνη των ΗΠΑ (NCEP)  και της Αμερικάνικης Καρδιολογικής  Εταιρείας (AHA), περιοδικός έλεγχος συνίσταται, ακόμη κι από την παιδική ηλικία, στις περιπτώσεις που υπάρχει:

• Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου σε νεαρή ηλικία (πριν τα 52 έτη).
• Οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστερολαιμίας ή υπερτριγλυκεριδαιμίας.
• Παχυσαρκία ή υπερβολικό βάρος.
• Τρόπος ζωής που ευνοεί την εμφάνιση δυσλιπιδαιμίας (όπως καθιστική ζωή,δίαιτα με υψηλά λιπαρά, κάπνισμα, αλκοόλ).

Μπορούν να επανέλθουν οι τιμές των λιπιδίων σε επίπεδα που δε συνιστούν κίνδυνο για την υγεία μου;

Σε κάθε περίπτωση η καθοδήγηση για τη ρύθμιση των λιπιδίων στο αίμα γίνεται εξατομικευμένα από τον γιατρό σας. Βέβαια, ακρογωνιαίος λίθος της προσπάθειας για ρύθμιση της δυσλιπιδαιμίας είναι ο υγιεινός τρόπος ζωής, που περιλαμβάνει την δίαιτα χαμηλών λιπαρών, την άσκηση, τη διακοπή του καπνίσματος και την αποφυγή  υπέρμετρης κατανάλωσης οινοπνεύματος . Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου συνιστάται η φαρμακευτική αντιμετώπιση της ανάλογα την περίπτωση της(στατίνες, φιμπράτες, νικοτινικό οξύ ή νιασίνη)