Η παχυσαρκία σχετίζεται κυρίως με την καθιστική ζωή και τη συχνή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε θερμίδες αλλά με μικρή θρεπτική αξία.

Ως παχυσαρκία συνήθως ορίζεται η κατάσταση στην οποία υπάρχει μη φυσιο-λογική ή υπερβολική συσσώρευση λίπους στο λιπώδη ιστό, σε σημείο τέτοιο, ώστε να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Υπεύθυνη διαταραχή είναι το ανεπιθύμητο θετικό ενεργειακό ισοζύγιο και η αύξηση του βάρους .Ωστόσο, τα παχύσαρκα άτομα διαφέρουν όχι μόνο στο ποσό του υπερβάλλοντος λίπους που αποθηκεύουν, αλλά και στη τοπική κατανομή του στο σώμα τους.

Η παχυσαρκία σχετίζεται κυρίως με την καθιστική ζωή και τη συχνή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε θερμίδες αλλά με μικρή θρεπτική αξία.

Οι τύποι της παχυσαρκίας είναι:

1. σε ολόκληρο το σώμα (πιο σύνηθες).

2. η «σπλαχνική» παχυσαρκία ή ανδροειδής «μήλο» η οποία αντιμετωπίζεται ευκολότερα.

3. η γυναικοειδής «αχλάδι» με αύξηση του λίπους στην περιφέρεια, που αντιμετωπίζεται δυσκολότερα.

Αίτια Εμφάνισης Παιδικής Παχυσαρκίας

Οι παράγοντες που ενέχονται στην αιτιολογία της παιδικής παχυσαρκίας μπορούν να ταξινομηθούν ως εξής:

• Γενετικοί και ενδοκρινικοί παράγοντες
• Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
• Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
• Διατροφική συμπεριφορά
• Ενδοκρινικά αίτια

Άμεσες επιπλοκές

• Πρώιμη ήβη, εμμαναρχή
• Καθυστέρηση ήβης
• Γυναικομαστία
• Σύνδρομο πολυκυστικών Ωοθηκών
• Υπερτριγλυκερικεριδαιμία
• Αρτηριακή υπέρταση
• Σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο
• Βρογχικό άσθμα

Αντικειμενική εξέταση

Η αντικειμενική εξέταση σε συνδυασμό με το βραχύ ιστορικό  της καθημερινότητας συμβάλλει  στον αποκλεισμό υποκείμενων νόσων και στην επιλογή του καταλλήλου εργαστηριακού ελέγχου. Η αντικειμενική εξέταση περιλαμβάνει:

• Δυσμορφικά  χαρακτηριστικά (γενετικά σύνδρομα)
• Υπολογισμός του Δείκτη Μάζας Σώματος ΔΜΣ(ΒΜΙ)
• Έλεγχος αρτηριακής πίεσης
• Υπολογισμός της περιφέρειας μέσης
• Σχολαστική παρατήρηση για ακμή, υπερτρίχωση, ραβδώσεις, ξανθώματα

Αντιμετώπιση

Λόγω του σημαντικού ποσοστού παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στη χώρα μας και της ανάγκης πολύπλευρης προσέγγισης του παχύσαρκου παιδιού, η εργαστηριακή εξέταση αποτελεί εργαλείο προσέγγισης μιας υποκείμενης νόσου όταν πλέον το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι ορατό.

Συμπερασματικά λοιπόν...

1)  Η προσπάθεια αλλαγής του σύγχρονου βιομηχανοποιημένου τρόπου ζωής, με περισσότερη καθημερινή άσκηση και περισσότερη κατανάλωση υγιεινών και φυσικών προϊόντων, είναι βέβαιο ότι θα μας αποτρέψει από την παχυσαρκία και από όλες αυτές τις νοσηρές καταστάσεις που επέρχονται από αυτήν.

2)    Η παχυσαρκία είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες κινδύνου, καθώς συχνά αποτελεί  προάγγελλο παχυσαρκίας και στην ενήλικο ζωή και προδιαθέτει στην ανάπτυξη και άλλων παραγόντων κινδύνου:

• Δυσλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Αντίσταση στην ινσουλίνη – Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2(Τ2ΣΔ)
• Πρέπει να τονισθεί ότι το 60% περίπου των υπέρβαρων παιδιών ηλικίας 4- 10 ετών είχαν τουλάχιστον ένα καρδιαγγειακό παράγοντα κινδύνου, ενώ σε ποσοστό >20% είχαν δύο ή περισσότερους

3)    Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ απαιτείται μια στρατηγική πολλαπλής πρόληψης σε επίπεδο πληθυσμού η οποία θα απέφερε σημαντικά μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία από ότι ατομικά προγράμματα. Επειδή στη χώρα μας δεν υπάρχει μια στρατηγική πολλαπλής πρόληψης καλούνται οι  γονείς κατάλληλα εκπαιδευμένοι να  μπορούν να δώσουν στα παιδιά τους την κατάλληλη καθοδήγηση ώστε  να προληφθεί η παχυσαρκία συμβάλλοντας έτσι στον περιορισμό της επιδημίας. Πρέπει να τονισθεί ότι η πρόληψη ξεκινά από την περίοδο της κύησης.

4)    Επειδή η παχυσαρκία είναι προάγγελος καρδιαγγειακών παθήσεων επιβάλλεται η εφαρμογή ενός συνοπτικού προγράμματος παρακολούθησης των παιδιών για την αποφυγή παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις που ξεκινά από τη νεογνική περίοδο και προσαρμόζεται σταδιακά με την ηλικία περιλαμβάνει τα εξής:

• Ενθάρρυνση μητρικού θηλασμού
• Εδραίωση σωστών διατροφικών συνηθειών
• Συνέχιση σωστής διατροφής με στροφή προς τροφές με χαμηλά λιπαρά
• Αύξηση της ημερήσιας δραστηριότητας
• Μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων
• Έλεγχος πιθανής ύπαρξης υπέρτασης και δυσλιπιδαιμίας σε παιδιά με θετικό οικογενειακό ιστορικό
• Συνέχιση της καθημερινής άσκησης
• Αποφυγή της αύξησης του βάρους μετά το τέλος της γρήγορης σωματικής ανάπτυξης
• Καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης του παιδιού
• Συνεχής παρακολούθηση της ανάπτυξης

Πιστεύουμε ότι με τον εμπλουτισμό της γνώσης, που αποτελεί τον επιδιωκόμενο σκοπό του παρόντος φυλλαδίου, θα μπορέσετε  να προβληματιστείτε από  το γεγονός ότι τα τελευταία 30 χρόνια τριπλασιάστηκε ο αριθμός των υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων στην Ευρώπη, τουλάχιστον όσο προβληματιστήκαμε εμείς.

Τάκης Αποστολόπουλος, Βιολόγος-κλινικός, Επιστημονικός Σύμβουλος Medisyn.