Η 17η Μαΐου έχει οριστεί από την Παγκόσμια Ένωση κατά της Υπέρτασης (World Hypertension League) ως μέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της υπέρτασης, της πολύ διαδεδομένης αυτής «σιωπηλής» νόσου.

Η αρτηριακή υπέρταση, δηλαδή η αυξημένη αρτηριακή πίεση που ασκεί το αίμα στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών, είναι μία πάθηση χωρίς συμπτώματα. Για το λόγο αυτό γίνεται πιο επικίνδυνη όταν δεν ελέγχεται, καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα εμφάνισης σοβαρών και πιθανώς θανατηφόρων παθήσεων. Έτσι, είναι σημαντικός ο τακτικός έλεγχος της πίεσης, από πάσχοντες και μη, για να διασφαλιστεί ο έλεγχος, η πρόληψη, αλλά και η ορθή θεραπεία της.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως, δηλαδή το 20% του ενήλικου πληθυσμού, πάσχει από υπέρταση και αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 1,5 δισεκατομμύρια έως το 2025. Στην Ελλάδα, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι περίπου 1 στους 3 ενήλικους Έλληνες πάσχει από υπέρταση, αλλά μόνο οι μισοί από αυτούς λαμβάνουν αγωγή.

Η υπέρταση είναι μία από τις πιο σημαντικές αιτίες πρόωρης νοσηρότητας και θνητότητας. Υπολογίζεται ότι ευθύνεται για το 6% των θανάτων διεθνώς. Αναλυτικότερα, η μη καλά ρυθμισμένη αρτηριακή πίεση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιοπάθειας (στηθάγχη, έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια), αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και βλάβης των νεφρών και των ματιών. Συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί ότι ευθύνεται για το 62% των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και το 49% των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου.

Γιατί αυξάνεται
Είναι απολύτως φυσιολογικό να αυξομειώνεται η πίεση. Συνήθως η πίεση είναι υψηλότερη κατά τη διάρκεια της ημέρας από αυτή της νύχτας, μετά από γυμναστική, κατά τη διάρκεια συναισθηματικής φόρτισης, στο απότομο κρύο, με ορισμένα φαγητά ή ροφήματα ή όταν καπνίζουμε. Όλα αυτά μπορεί να είναι οι αιτίες για κάποιες στιγμιαίες ή περιοδικές αυξομειώσεις της πίεσής μας.

Ο όρος «υψηλή πίεση» ή «υπέρταση» χρησιμοποιείται μόνο για να χαρακτηριστεί η πίεση που παραμένει διαρκώς σε υψηλότερα επίπεδα από τα φυσιολογικά και συνήθως δεν είναι γνωστής αιτιολογίας, αλλά μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες όπως:

Παχυσαρκία
•    Λανθασμένη διατροφή
•    Κάπνισμα
•    Έλλειψη άσκησης
•    Κληρονομικότητα
•    Υψηλή κατανάλωση αλκοόλ
•    Άγχος/συναισθηματική φόρτιση

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την υπέρταση;
Η υπέρταση είναι ένας από τους συχνότερους και σημαντικότερους παράγοντες που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο τόσο για εγκεφαλικό επεισόδιο όσο και για έμφραγμα. Η υπέρταση αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια, αιφνίδιο θάνατο, νεφρική βλάβη, απόφραξη των αρτηριών των ποδιών κ.ά. 
Για κάθε 20mmHg αύξησης της συστολικής πίεσης ή 10mmHg αύξησης της διαστολικής διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό ή έμφραγμα. Φυσικά, ο κίνδυνος για καρδιαγγειακό νόσημα δεν εξαρτάται μόνο από το επίπεδο της αρτηριακής πίεσης, αλλά και από την παρουσία άλλων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου όπως δυσλιπιδαιμία, κάπνισμα, διαβήτης, παχυσαρκία.

Και πώς αντιμετωπίζεται;
Η θεραπεία της υπέρτασης είναι συνήθως συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και τρόπου ζωής και διατροφής. 
Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να λαμβάνεται πάντα μετά από σύμφωνη γνώμη γιατρού. Η λήψη ή η διακοπή φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή είναι λάθος και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Σήμερα υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό υπερτασικών ατόμων το οποίο δεν γνωρίζει ότι πάσχει από αρτηριακή υπέρταση, καθώς η υπέρταση δεν εμφανίζει πάντα συμπτώματα.
Όσον αφορά στον τρόπο ζωής και τη διατροφή, οι ακόλουθες οδηγίες συμβάλλουν στη φροντίδα της αρτηριακής πίεσης:

Προσπαθήστε να διατηρείτε ένα φυσιολογικό βάρος.
•  Μη βάζετε επιπλέον αλάτι στα φαγητά και περιορίστε την κατανάλωση έτοιμων φαγητών, γιατί συνήθως περιέχουν πολύ αλάτι.
• Αυξήστε την πρόσληψη καλίου τρώγοντας φρούτα, λαχανικά, ψάρια και τρόφιμα εμπλουτισμένα σε κάλιο.
• Διαβάστε τις ετικέτες των τροφίμων που αγοράζετε για να μάθετε την περιεκτικότητα σε αλάτι (μπορεί να αναφέρεται η περιεκτικότητα σε Νάτριο).
• Μην ξεπερνάτε το όριο στην κατανάλωση αλκοόλ (όχι πάνω από 2-3 ποτηράκια κρασί την ημέρα για τους άνδρες και 1-2 ποτηράκια για τις γυναίκες).
•  Ασχοληθείτε με κάποια ήπια μορφή άσκησης. Μην κάνετε όμως γυμναστική με μεγάλα βάρη, γιατί έτσι αυξάνεται απότομα η πίεση. Συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας.
•  Περιορίστε το κάπνισμα και, αν μπορείτε, κόψτε το.
• Προσπαθήστε να αποβάλετε το άγχος και να ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας χαλαρώνουν.