H λοίμωξη με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας HIV (ρετροϊός), προκαλεί μετά την πάροδο ετών, το σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας AIDS.

Η νόσος AIDS χαρακτηρίζεται, από την καταστροφή των Cd4 T- λεμφοκυττάρων, η οποία οδηγεί σε έκπτωση της ανοσιακής απάντησης, με αποτέλεσμα, την εμφάνιση ευκαιριακών λοιμώξεων και κάποιων μορφών καρκίνου.

Η αντιρετροϊκή αγωγή (HAART), αποτέλεσε σημαντική ανακάλυψη, μετατρέποντας το AIDS σε χρόνια αντί θανατηφόρο νόσο. Παρά την πρόοδο, σε θέματα, που αφορούν την πρόληψη και την αντιμετώπιση των επιπλοκών της ΗΙV λοίμωξης, παραμένει μια από της μεγαλύτερες προκλήσεις της δημόσιας υγείας. Στις μέρες μας, η αυξημένη νοσηρότητα και η μετατροπή της λοίμωξης σε χρόνια νόσο, οδηγούν σε μια παγκόσμια προσπάθεια ανεύρεσης αποτελεσματικού εμβολίου και θεραπείας.

Ο HIV, προέρχεται από μεταλλαγή του ιού ανοσοανεπάρκειας του πιθήκου, SIV, που ενδημεί σε κάποιες περιοχές της Κεντρικής Αφρικής.

Γύρω στο 1930,  ο ιός πέρασε σε ανθρώπους που έτρωγαν κρέας πιθήκων.

Η νόσος διήλθε της προσοχής, έως ότου, η αστικοποίηση του πληθυσμού με την ακόλουθη αύξηση των μετακινήσεων και της πορνείας, οδήγησαν στην εξάπλωση της νόσου. Το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στον Δυτικό Κόσμο ήταν ένας νορβηγός ναύτης που πέθανε το 1976. Στις ΗΠΑ παρατηρήθηκε ότι, νεαροί ομοφυλόφιλοι άνδρες προσβάλλονταν από μικρόβια και σπάνιες μορφές καρκίνου, λόγω χαμηλής ανοσιακής απάντησης. Έτσι περί το 1980 ανακαλύφθηκε ο ιός, που επιλεκτικά μόλυνε τα βοηθητικά  Τ-λεμφοκύτταρα.

Ο ιός κρύβει τα μόρια προσκόλλησης που φέρει στην επιφάνεια του, και επιτίθεται στα Τ λεμφοκύτταρα,  κλέβει το γενετικό τους υλικό και  τα υποχρεώνει να παράγουν αντίγραφα του. Παράγονται κάθε μέρα, περίπου 100 δισεκατομμύρια βίρια, που πρέπει να αντιμετωπιστούν από τα αμυντικά συστήματα του οργανισμού, τα περίφημα μακροφάγα, κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα και τα αντισώματα. Αυτή η μάχη, οδηγεί σε απώλεια 20 εκατομμυρίων βοηθητικών Τ-λεμφοκυττάρων την ημέρα. Η αδυναμία του οργανισμού, να αντισταθμίσει την απώλεια τους, οδηγεί στην εμφάνιση λοιμώξεων και νεοπλασιών που σχετίζονται με το AIDS.

Για την ανίχνευση των αντισωμάτων έναντι του HIV, διατίθενται  ανοσοενζυμικές  μέθοδοι  όπως Elisa καθώς και ταχείας ανίχνευσης. Παρά την υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα τους,  κάθε οριακό η θετικό αποτέλεσμα πρέπει να επιβεβαιώνεται με Western blot.

Ένα πρόβλημα με τις δοκιμασίες αυτές είναι το «παράθυρο» , μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης ανιχνεύσιμων αντισωμάτων, το οποίο με την βελτίωση των διαγνωστικών μεθόδων, έχει ελαττωθεί από τους 3 μήνες στις  21-25 ημέρες.

Το CDC (Center for Disease Control and Prevention) προτείνει τον εξής αλγόριθμο για την διάγνωση της λοίμωξης από τον HIV.

Σε πιθανή έκθεση στον  ιό πραγματοποιείται αναζήτησή του με συνδυαστική ανοσοδοκιμασία ανίχνευσης Αντιγόνου Αντισώματος (HIV-1/HIV-2 Ag/Ab). Σε θετικό αποτέλεσμα επαναλαμβάνουμε την εξέταση και προχωράμε σε επιβεβαίωση του αποτελέσματος με Western blot.

Για την ανίχνευση του ίδιου του ιού και την ποσοτικοποίηση του ιϊκού φορτίου γίνονται μοριακές μέθοδοι, όπως PCR ή υβριδισμός νουκλεϊκών οξέων. Με τις μοριακές μεθόδους το παράθυρο ελαττώνεται στις 12 ημέρες.

Η έγκαιρη έναρξη της αντιρετροϊκής αγωγής, επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου και αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ελάττωση της εξάπλωσης του ιού, εκτός των βασικών οδηγιών, όπως η χρήση προφυλακτικού και η αποφυγή πολυγαμικών σχέσεων, είναι η έγκαιρη και αξιόπιστη ανίχνευση του.

Γαλάτεια Γουρνιεζάκη, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης Medisyn.

Αναφορές

1) Carine Van Lint^*, Sophie Bouchat and Alessandro Marcello

HIV-1 transcription and latency: an update Retrovirology 2013, 10:67  doi:10.1186/1742-4690-10-67

2) Yu Zhou, Rong Bao, Nancy L Haigwood, Yuri Persidsky, Wen-zhe Ho

SIV infection of rhesus macaques of Chinese origin: a suitable model for HIV      infection in humans

Retrovirology 2013, 10:89 (15 August 2013)

3) Dieffenbach CW, Fauci AS

Thirty years of HIV and AIDS: future challenges and opportunities

Ann Intern Med. 2011 Jun 7;154(11):766-71.

4)Piot P, Quinn TC. Response to the AIDS pandemic--a global health model.

N Engl J Med. 2013 Jun 6;368(23)