Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο ένα παιδί μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Ποια είναι, όμως, τα συμπτώματα που πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς και τι πρέπει να κάνουν;

Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης και αποτελεί τη συχνότερη πάθηση που απαιτεί επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση στην παιδική ηλικία. Η διάγνωσή της συχνά καθυστερεί, ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά, λόγω άτυπης κλινικής προβολής, με αποτέλεσμα μια σχετικά απλή πάθηση να γίνεται σοβαρή με έναν στους τρεις ασθενείς να έχουν ήδη ρήξη της σκωληκοειδούς και περιτονίτιδα όταν επισκέπτονται τον ιατρό.

Κάθε παιδί με οξύ κοιλιακό άλγος που επιμένει, θα πρέπει πάντα να εξετάζεται από γιατρό για την πιθανότητα φλεγμονής της σκωληκοειδούς (οξεία σκωληκοειδίτιδα).

Η κύρια αιτία της φλεγμονής είναι η απόφραξη του αυλού της από υπολείμματα κοπράνων, με αποτέλεσμα την υπέρμετρη δραστηριότητα των μικροβίων που υπάρχουν εκεί. Λοιμώξεις μικροβιακές (Yersinia, Salmonella, Shigella), αλλά και ιογενείς, επίσης μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή. Σπανιότερα αίτια είναι το καρκινοειδές, σκώληκες του εντέρου (ασκαρίδες) και η ινοκυστική νόσος.

Φαίνεται να υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση, με ποσοστό εμφάνισης 70% σε παιδιά με θετικό οικογενειακό ιστορικό.

Τα συμπτώματα

Η χαρακτηριστική τριάδα συμπτωμάτων είναι ο πόνος, ο έμετος και ο πυρετός.

• Ο πόνος οφείλεται στη διάταση της απόφυσης και χαρακτηριστικά αρχίζει γύρω από τον ομφαλό για να εντοπιστεί στη συνέχεια στο δεξιό λαγόνιο βόθρο. Η τελική του εντόπιση ποικίλλει επειδή η απόφυση δεν έχει σταθερή θέση. Μπορεί να βρίσκεται κάτω από το ήπαρ ή πίσω από το παχύ έντερο ή και σε άλλες θέσεις ενδοκοιλιακά. Ο πόνος είναι συνεχής, εμφανίζει ύφεση όταν συμβεί διάτρηση και επανέρχεται δριμύτερος σε όλη την κοιλιά.

• Η ναυτία και ο έμετος συνυπάρχουν με τον πόνο. Το 60% των παιδιών εμφανίζει ανορεξία και λιγότερο συχνά διαρροϊκές κενώσεις (5-10%). Οι κενώσεις είναι μικρές σε σύγκριση με τις μεγάλες κενώσεις της εντερίτιδας. Συχνά αποπροσανατολίζουν προς εσφαλμένη διάγνωση γαστρεντερίτιδας στις μικρές ηλικίες με ασαφή συμπτωματολογία.

•Ο πυρετός στην αρχή είναι δεκατικός. Υψηλός πυρετός δεν αποκλείει τη σκωληκοειδίτιδα. Στις περιπτώσεις με διάτρηση και ενδοκοιλιακή φλεγμονή (περιτονίτιδα) η θερμοκρασία της μασχάλης και του στόματος μπορεί να δείξει απυρεξία, ενώ η θερμοκρασία από το ορθό μπορεί να έχει διαφορά πάνω από 1-1,5 βαθμό oC .

Να σημειωθεί ότι επειδή η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι πάθηση που εξελίσσεται, το βραχύ ιστορικό των 2-3 ωρών δεν είναι αρκετό για να τεθεί ασφαλής διάγνωση.

Η φυσική εξέταση

Ο ασθενής εμφανίζει ωχρότητα, περπατά με κλίση του σώματος προς τη δεξιά πλευρά και δεν μπορεί να κάνει «πηδηματάκια». Στην εξέταση πονάει στην πίεση δεξιά. Αν έχει γίνει ρήξη της σκωληκοειδούς, η κοιλιά του είναι πολύ σφιχτή, «σανιδώδης», και πονάει διάχυτα.

Στην προσχολική ηλικία (4-6 ετών) η συμπτωματολογία είναι άτυπη, οι διάρροιες συχνότερες και το ποσοστό των παιδιών με διάτρηση κατά τη διάγνωση αγγίζει το 50%-70%. Στα περισσότερα από αυτά έχει προηγηθεί συμπτωματική θεραπεία ίωσης.

Τέλος, η οξεία σκωληκοειδίτιδα εμφανίζεται ακόμη και στη βρεφική και νεογνική ηλικία, συνήθως σε συνδυασμό με άλλες παθήσεις.

Παρακλινικός έλεγχος - Διάγνωση

Η γενική εξέταση αίματος και ο προσδιορισμός της CRP βοηθούν στη διάγνωση. Το υπερηχογράφημα κοιλίας μπορεί, αν και όχι πάντα, να δείξει τη φλεγμονή της σκωληκοειδούς όπως και στην απλή ακτινογραφία κοιλίας να φανεί κοπρόλιθος. Σε αμφίβολες περιπτώσεις η αξονική τομογραφία κοιλίας μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Η διαφορική διάγνωση θα πρέπει να γίνεται από παθήσεις του πεπτικού, αναπνευστικού (πνευμονίας) και του ουροποιογεννητικού συστήματος, παθήσεις του αίματος, διαβητική κετοξέωση και αλλεργική πορφύρα.

Η θεραπεία

Η θεραπεία είναι η επείγουσα σκωληκοειδεκτομή. Σε περιπτώσεις διάτρησης (20%-40%) έχει ένδειξη η σκωληκοειδεκτομή μετά τη σταθεροποίηση του ασθενούς. Ο φλεγμονώδης όγκος (απόστημα) με προϋποθέσεις αντιμετωπίζεται αρχικά συντηρητικά. Σκωληκοειδεκτομή συνιστάται έπειτα από 4-6 εβδομάδες, «εν ψυχρώ», για τη μείωση της πιθανότητας επιπλοκών.

Η επέμβαση γίνεται με τη συμβατική μέθοδο ή λαπαροσκοπικά ή σε συνδυασμό. Με την πρόοδο της τεχνολογίας η λαπαροσκοπική μέθοδος κερδίζει συνεχώς έδαφος.

Η εμφάνιση επιπλοκών έχει περιοριστεί στο 10% λόγω της βελτίωσης της εγχειρητικής τεχνικής και της ύπαρξης των κατάλληλων αντιβιοτικών.

Οι επιπλοκές συνήθως εμφανίζονται σε περιπτώσεις με διάτρηση. Η συχνότερη είναι η φλεγμονή και η διαπύηση του τραύματος, ενώ σοβαρότερη είναι η ενδοκοιλιακή λοίμωξη, με ή χωρίς συλλογή πύου. Αντιμετωπίζονται με χορήγηση αντιβιοτικών ή και παροχέτευση της συλλογής.

iatronet.gr

Πηγές: Τριαντάφυλλος Φωκαεύς, Παιδοχειρουργός, Διευθυντής Παιδοχειρουργικού Τμήματος Παίδων ΜΗΤΕΡΑ