Προλάβετε το μελάνωμα

Την άμεση αφαίρεση των σπίλων (ελιές) που αλλάζουν χρώμα, σχήμα, μέγεθος ή αιμορραγούν συστήνουν οι πλαστικοί χειρουργοί. Κι αυτό γιατί μια τέτοια ενδέχεται, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, να εξελιχθεί σε μελάνωμα που μπορεί να αποβεί μοιραίο για τη ζωή του ανθρώπου.

«Η οποιαδήποτε αλλαγή στη μορφή ενός σπίλου θα πρέπει άμεσα να μας οδηγήσει στον γιατρό μας, είτε αυτός είναι πλαστικός χειρουργός, είτε είναι δερματολόγος, γιατί η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση σώζει ζωές», τονίζει ο πλαστικός χειρουργός Άρης Νταμάγκας, αναπληρωτής διευθυντής στην Κλινική Πλαστικής Χειρουργικής του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας.

«Μετά την ιατρική διάγνωση θα πρέπει να αφαιρούνται άμεσα οι σπίλοι εκείνοι που εμφανίζουν ύποπτες αλλαγές (σχήμα, μέγεθος, χρώμα, μόνιμο κνησμό, αιμορραγία), ενώ οι υπόλοιπες μπορούν να παρακολουθούνται», συμπληρώνει ο κ.Νταμάγκας. 

Το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος του δέρματος που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική του δέρματος (μελανίνη). Σε αντίθεση με τα καρκινώματα του δέρματος, που προέρχονται από τα κερατινοκύτταρα και έχουν βραδεία τάση ανάπτυξης και καλή πρόγνωση το μελάνωμα έχει επιθετική βιολογική συμπεριφορά, που μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή του ανθρώπου, αν δεν διαγνωσθεί έγκαιρα. Μάλιστα την τελευταία πενταετία, παγκοσμίως, έχουμε αύξηση κατά 30%.

Το μελάνωμα είναι πολύ σοβαρή νόσος γιατί δίνει εύκολα μεταστάσεις σε άλλα όργανα του σώματος, μέσω του λεμφικού συστήματος.

Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο έχουμε:

• 60.000 νέες περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο και 40.000 θανάτους
• Η συχνότητα εμφάνισης είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες
• Είναι πιο συχνή στις νεαρές και μέσες ηλικίες
• Συχνότερη εμφάνιση είναι τα άκρα για τις γυναίκες και στον κορμό για τους άνδρες
• Είναι 10πλασια η εμφάνιση στη λευκή φυλή σε σχέση με τη μαύρη
• Περίπου το 30% των μελανωμάτων αναπτύσσεται σε προϋπάρχοντες σπίλους, ενώ το υπόλοιπο 70% εξαρχής στο δέρμα (de novo).
• Στην Ελλάδα έχουμε 400 τουλάχιστον νέα κρούσματα μελανώματος κάθε χρόνο.

Συμφωνά με τους επιστήμονες οι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του μελανώματος είναι:

• Ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και τεχνητές πηγές υπεριώδους UV ακτινοβολίας (ένα ηλιακό έγκαυμα κατά την παιδική ηλικία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος)
• Γενετική προδιάθεση και κληρονομική επιβάρυνση
• Καλοήθεις μελανοκυτταρικοί σπίλοι(αριθμός › 50)
• Άνθρωποι με «δυσπλαστικούς» σπίλους, οι οποίοι διαφέρουν από τους κοινούς σπίλους στο ότι έχουν μεγαλύτερο μέγεθος και σχετικά ανώμαλο σχήμα και χρώμα.
• Χρωστικά χαρακτηριστικά (ανοιχτό χρώμα μαλλιών και ματιών, φακίδες, δέρμα που δεν μαυρίζει)
• Ανθρωπομετρικά στοιχεία (πιο αυξημένη συχνότητα σε μεγαλύτερο ύψος και βάρος)
• Ανοσοκαταστολή (μεταμόσχευση νεφρού, λέμφωμα)

Οι πλαστικοί χειρουργοί τονίζουν πως η καλύτερη θεραπεία είναι η έγκαιρη διάγνωση, ωστόσο όταν διαπιστωθεί το πρόβλημα η θεραπευτική αντιμετώπιση του μελανώματος είναι κυρίως χειρουργική. 

«Συνήθως η χειρουργική προσέγγιση γίνεται σε δύο φάσεις. Πρώτα αφαιρείται η βλάβη, γίνεται ιστολογική εξέταση και, αφού επιβεβαιωθεί, γίνεται ευρύτερη εκτομή για καλύτερο καθαρισμό της περιοχής. Επειδή συνήθως το έλλειμμα που προκύπτει είναι μεγάλο, καλό είναι η αποκατάσταση να γίνεται από εξειδικευμένο πλαστικό χειρουργό, προκειμένου να επιτευχθεί παράλληλα με τη θεραπεία, το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα», τονίζει ο κ.Νταμάγκας.

Αν η ιστολογική εξέταση δείξει αυξημένη διείσδυση μελανώματος στο δέρμα (αυξημένο «πάχος»), τότε γίνεται βιοψία του λεμφαδένα «φρουρού» προκειμένου να εξετάσουμε αν έχουν προσβληθεί οι γειτονικοί λεμφαδένες.

Σε περίπτωση που υπάρχει προσβολή λεμφαδένων, γίνεται ολική αφαίρεση (λεμφαδενικός καθαρισμός) και ο ασθενής τίθεται σε προφυλακτική θεραπεία με ανοσολογικούς παράγοντες (ιντερφερόνη).

Για την αποτελεσματική πρόληψη του μελανώματος οι επιστήμονες προτείνουν:

• Μείωση προσωπικής έκθεσης στον ήλιο: κάλυψη (ομπρέλα), κατάλληλη ένδυση (ανοιχτού χρώματος, καπέλο, γυαλιά ), σωστή χρήση αντιηλιακού
• Σωστή κι έγκυρη ενημέρωση για μείωση προσωπικής έκθεσης στον ήλιο, κατά την καθημερινότητά μας, στη δουλειά, στο σχολείο, στη διασκέδαση
• Λογική έκθεση σε συσκευές τεχνητού μαυρίσματος, ενώ δεν συνιστάται η έκθεση σε άτομα κάτω των 18 ετών
• Αυτοεξέταση
• Προληπτικός έλεγχος από πλαστικό χειρουργό ή δερματολόγο, ειδικά για τα άτομα με πολλούς σπίλους ή οικογενειακό ιστορικό.

health.in.gr