Ήλιος, ζέστη, θάλασσα… Το αγαπημένο τρίπτυχο όχι μόνο για εσάς, αλλά και για τους μύκητες που βρίσκονται σε έξαρση το καλοκαίρι.

Ήλιος, ζέστη, θάλασσα… Το αγαπημένο τρίπτυχο όχι μόνο για εσάς, αλλά και για τους μύκητες που βρίσκονται σε έξαρση το καλοκαίρι. Το υγρό και ζεστό περιβάλλον τους προσελκύει, κάνοντάς τους να αναζητούν ένα ανθρώπινο σώμα για να αναπτυχθούν. Διαβάστε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να μην προτιμήσουν το δικό σας!

Οι μυκητιάσεις είναι κατ’ εξοχήν καλοκαιρινές παθήσεις. Με καταλύτες την υγρασία και τη ζέστη αναπτύσσονται και μεταδίδονται ανάμεσα στα ανυποψίαστα θύματά τους εκμεταλλευόμενες τη χαλαρή διάθεσή τους. Την σημαντικότερη απειλή την παρουσιάζουν τα δερματόφυτα, μύκητες που είναι υπαίτιοι για μολύνσεις στα πόδια, τα χέρια, το κεφάλι, το πρόσωπο, τη βουβωνική χώρα αλλά και τον κορμό του σώματος. Σχεδόν, κάθε μέρος του σώματος μπορεί να προβληθεί από αυτούς τους μικροοργανισμούς που μεγαλώνουν στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος και συνήθως εκδηλώνονται με κυκλικό εξάνθημα, το οποίο είναι κόκκινο στην περίμετρό του ενώ στο κέντρο το δέρμα δείχνει υγιές.

Τα δερματόφυτα αναπτύσσονται με τα νεκρά κύτταρα του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών. Εξαπλώνονται μέσω της δερματικής επαφής από άνθρωπο σε άνθρωπο, από ζώο σε άνθρωπο (μολυσμένο σκύλο, γάτα, τρωκτικό, κουνέλι, κατσίκα, χοίρο και άλογο), από αντικείμενο σε άνθρωπο (μολυσμένο ρούχο, πετσέτα, κλινοσκέπασμα, βούρτσα μαλλιών, κ.α.), ή από το έδαφος σε άνθρωπο. Οι τουρίστες έχουν την τάση να περπατάνε ξιπόλητοι σε παραλίες, πισίνες και δημόσιους χώρους, είναι απρόσεχτοί και ξαπλώνουν σε ξένες πετσέτες θαλάσσης και ξαπλώστρες, μοιράζονται αντικείμενα τρίτων ή έρχονται σε επαφή με μη-οικεία ζώα θέτοντας τους εαυτούς τους εκτεθειμένους.

Πέρα από την επαφή με μολυσμένους ανθρώπους, ζώα, αντικείμενα και επιφάνειες, αιτία κινδύνου είναι και η υπερβολική εφίδρωση, η συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα που φέρνουν τους παίχτες σε επαφή (για παράδειγμα μπιτς βόλεϊ), η ένδυση με στενά και εφαρμοστά ρούχα, αλλά και το αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι μύκητες σε όλο το σώμα

Όταν οι μύκητες εμφανίζονται στο δέρμα του κορμού (tinea corporis), προτιμούν συνήθως την πλάτη και παρουσιάζονται με κόκκινες κηλίδες σαν δαχτυλίδια, που μπορεί να συνοδεύονται από φλύκταινες, σημάδια απολέπισης, αίσθημα κνησμού ή πόνου. Στην περίπτωση που εκδηλώνονται στο τριχωτό της κεφαλής (tinea capitis), τότε προκαλούν φαλακρά μπαλώματα ανάμεσα στα μαλλιά, ενώ αν μεταδοθούν στο πρόσωπο (tinea faciei), εκδηλώνονται με κόκκινες κηλίδες, οι οποίες έχουν σπανίως σχήμα δαχτυλιδιού και συνήθως παρουσιάζονται με ακανόνιστο πλαίσιο. Τα δερματόφυτα που μολύνουν τα χέρια (tinea manus), εμφανίζονται συνήθως στις παλάμες και τα σημεία ανάμεσα στα δάχτυλα, όπου προξενούν υπερκεράτωση. Η μυκητίαση των χεριών και η μυκητίαση στα πόδια (tinea pedis) εμφανίζονται συνήθως μαζί. Η μυκητίαση στα πόδια εκδηλώνεται με απολέπιση και φλεγμονή στις μεσοδαχτύλιες περιοχές, αλλά και με πιθανό αίσθημα κνησμού, καύσου και πόνου στις πατούσες.

Πιο σπάνια, τα δερματόφυτα μολύνουν τη βουβωνική χώρα (tinea cruris), δημιουργώντας κνησμό, ερυθρότητα, καύσο και αποφολίδωση στην περιοχή αυτή, αλλά και στα γεννητικά όργανα και την πρωκτική χώρα. Ένα άλλο είδος μύκητα απειλεί περισσότερο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τη γεννητική περιοχή, οι ζυμομύκητες. Αν και οι μικροοργανισμοί αυτοί συνυπάρχουν σε συγκεκριμένα επίπεδα μαζί με άλλα βακτήρια μέσα στον κόλπο, η αλλοίωση της ισορροπίας αυτής μπορεί να ενεργοποιήσει την υπερανάπτυξή τους, η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή κολπίτιδας. Τα συμπτώματά της είναι ο ερεθισμός του κόλπου και του αιδοίου, το αίσθημα κνησμού και καύσου (κυρίως κατά την ούρηση και τη σεξουαλική διείσδυση), και οι αυξημένες κολπικές εκκρίσεις. 

Σημαντικά πολλά κατά τη διάρκεια των διακοπών είναι και τα κρούσματα ονυχομυκητιάσεων, οι οποίες μπορεί να προκληθούν τόσο από τα δερματόφυτα, όσο και από τους ζυμομύκητες. Οι μύκητες νυχιών εμφανίζονται αρχικά με μία λευκή ή κίτρινη κηλίδα κάτω από την επιφάνεια του νυχιού (είτε στα χέρια, είτε στα πόδια) αλλά καθώς αναπτύσσονται, μπορεί να προκαλέσουν αποχρωματισμό, πάχυνση, διαχωρισμό και σπάσιμο του νυχιού.

Διάγνωση και αντιμετώπιση

Τα καλά νέα ότι η μυκητίαση σπανίως επεκτείνεται πέρα από την επιφάνεια του δέρματος για να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια. Ωστόσο, αν πετύχει τον οργανισμό εξασθενημένο από κάποια άλλη νόσο, τότε μπορεί να αποδειχτεί δύσκολη στη ριζική καταπολέμησή της και πιθανή στην υποτροπή.

Η διάγνωση πραγματοποιείται με μικροσκοπική παρατήρηση από δερματολόγο ή λήψη και καλλιέργεια δείγματος. Για την αντιμετώπιση της δερματικής μόλυνσης και της ονυχομυκητίασης, χορηγείται συνήθως τοπική αντιμυκητιασική θεραπεία (σε λοσιόν, κρέμα ή αλοιφή) ή από του στόματος φαρμακευτική αγωγή (χάπι, κάψουλα ή ταμπλέτα). Μοναδικές πιθανές παρενέργειες από τη χρήση φαρμάκων από το στόμα είναι γαστρεντερικές διαταραχές, εξάνθημα ή ανωμαλίες στην ηπατική λειτουργία. Στην περίπτωση της κολπίτιδας, πέρα από αλοιφή για τοπική χρήση, μπορεί να κριθεί απαρ αίτητη και η χορήγηση κολπικού υπόθετου.

Συμβουλές Αποφυγής

Με τις μυκητιάσεις να παραμονεύουν παντού, είναι σημαντικό να είστε κι εσείς σε επαγρύπνηση. Ακολουθούν δέκα πρακτικές συμβουλές για την αποφυγή της ανεπιθύμητης «κολλητής» παρέας:

1. Μην φοράτε βαριά ή στενά ρούχα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τα οποία μπορεί να σας προκαλέσουν υπερεφίδρωση. Προτιμήστε τα λεπτά και βαμβακερά υφάσματα.

2. Φροντίστε να κάνετε συχνά ντους κατά τη διάρκεια της μέρας, έτσι ώστε να διατηρείτε το δέρμα σας καθαρό. Μην ξεχνάτε να στεγνώνετε καλά όλα τα σημεία, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις πτυχές και τις μεσοδαχτύλιες περιοχές.

3. Μην μένετε πολλές ώρες με βρεγμένο μαγιό.

4. Αποφεύγετε να ξαπλώνετε χωρίς πετσέτα στις παραλίες, τις ξαπλώστρες, τα βράχια. Ανανεώνετε τακτικά τις πετσέτες θαλάσσης σας και αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε πετσέτες τρίτων.

5. Μην χρησιμοποιείτε ξένα προσωπικά είδη περιποίησης (βούρτσες, κρέμες σώματος, …) και αποφεύγετε να δανείζετε τα δικά σας.

6. Καταργήστε τα κλειστά, στενά και αθλητικά παπούτσια τους θερινούς μήνες. Διαφορετικά, ψεκάζετέ τα εσωτερικά με αντιμυκητιασικά σπρέι.

7. Αν φοράτε βαμβακερές κάλτσες, ανανεώνετέ τις τακτικά, γιατί συγκρατούν ιδρώτα.

8. Μην κυκλοφορείτε χωρίς σαγιονάρες ή παπούτσια γύρω από πισίνες, παραλίες, αποδυτήρια, ντουζιέρες και άλλους δημόσιους χώρους.

9. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αποφεύγετε τα ζεστά μπάνια, τις σάουνες και τα χαμάμ.

10. Φροντίζετε τα νύχια σας να είναι κοντά, στεγνά και καθαρά. Προσοχή: μην κόβετε τις γωνιές τους. Βεβαιωθείτε ότι τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και αποστείρωσης στους χώρους, πχ αισθητικής, που επισκέπτεστε. 

Χριστόφορος Τζερμιάς,
Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος

nutrimed.gr