Πέντε σταδιακές μεταλλάξεις του ιού της γρίπης των πτηνών (Η5Ν1) αρκούν για να πάρει μια μορφή που να επιτρέπει την ραγδαία εξάπλωσή του από άνθρωπο σε άνθρωπο, σύμφωνα με τη μια εκ των δύο μελετών που είχε απαγορευθεί η δημοσίευσή τους.

Πέντε σταδιακές μεταλλάξεις του ιού της γρίπης των πτηνών (Η5Ν1) αρκούν για να πάρει μια μορφή που να επιτρέπει την ραγδαία εξάπλωσή του από άνθρωπο σε άνθρωπο, σύμφωνα με τη μια εκ των δύο μελετών που είχε απαγορευθεί η δημοσίευσή τους.

Η έρευνα τελικά δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Science, μετά την άρση του εμπάργκο δημοσίευσης που είχε επιβληθεί στις δύο επίμαχες μελέτες το Νοέμβριο του 2011, υπό τον φόβο ότι τρομοκρατικές οργανώσεις θα μπορούσαν να αποκτήσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και μεταλλάσσοντας τον ιό H5N1 να απειλήσουν την ανθρωπότητα.

Τον περασμένο Μάιο είχε προηγηθεί η δημοσίευση της άλλη μελέτης στοNature, την οποία εκπόνησε ο καθηγητής Γιοσιχίρο Καβαόκα και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν-Μάντισον.

Η ερευνητική ομάδα του Δρ Ρον Φουσιέ από το Ιατρικό Κέντρο Εράσμουςτης Ολλανδίας, εντόπισε πέντε γενετικές αλλαγές, εκ των οποίων οι δύο έχουν ήδη ανιχνευθεί σε στελέχη του ιού Η5Ν1, φορείς των οποίων είναι άγρια πτηνά. Βέβαια δεν είναι ακόμη σαφές πόσο εφικτό είναι να επιτευχθούν και οι πέντε αυτές μεταλλάξεις στον ιό, ώστε να καταστεί απειλητικός για τον άνθρωπο.

Οι ερευνητές συνέκριναν τη γενετική δομή του ιού Η5Ν1 με τη δομή άλλων ιών που ήταν υπεύθυνοι για προηγούμενες πανδημίες γρίπης. Εντόπισαν έτσι πέντε μεταλλάξεις-κλειδιά που, αν συμβούν στη φύση (ή από τρομοκράτες), θα επιτρέψουν στον ιό να μεταφέρεται μέσω του αέρα και να μολύνει τους ανθρώπους άμεσα.

Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν τα ευρήματά τους, μεταλλάσσοντας τον ιό Η5Ν1 με βάση αυτές τις αλλαγές και μολύνοντας πειραματόζωα (κουνάβια), που στη συνέχεια, όπως αποδείχτηκε, κόλλησαν διαδοχικά το ένα το άλλο μέσω βήχα και φταρνίσματος.

Μια άλλη ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, στη συνέχεια, έλεγξε πόσο πιθανό είναι αυτές οι μεταλλάξεις να συμβούν στη φύση. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ντέρεκ Σμιθ, μελέτησαν τη γενετική δομή 3.000 ιών γρίπης των πτηνών και 400 των ανθρώπων. Οι υπολογισμοί τους κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όντως είναι δυνατό να συμβεί κάτι τέτοιο στη διάρκειας μιας επιδημίας, που θα μπορούσε έτσι να εξελιχτεί σε πανδημία.

Όμως, αν και για πρώτη φορά κατέστη φανερό ότι ο ιός της γρίπης των πτηνών είναι δυνατό να μεταφερθεί μέσω του αέρα, οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε ένα οριστικό συμπέρασμα αναφορικά με το πόσο πιθανό είναι τελικά να συμβούν αυτές οι απανωτές μεταλλάξεις. Πάντως, κατά τον Δρ Σμιθ, κατ' αρχήν φαίνεται ότι οι πιθανότητες δεν είναι μεγάλες, επειδή άλλωστε αν ήταν, ήδη ο μεταλλαγμένος αερομεταφερόμενος ιός θα είχε εμφανιστεί. Όπως είπε, η πιθανότητα να συμβούν και οι πέντε μεταλλάξεις στο ίδιο στέλεχος του ιού, μπορεί να είναι μία στις 1.000 ή μία στα 100 εκατομμύρια.

Σύμφωνα όμως με άλλους επιστήμονες, πιο πιθανό από την προοπτική να κάνει τις μεταλλάξεις η φύση ή ένας τρομοκράτης, είναι να ξεφύγει ο μεταλλαγμένος φονικός ιός από ένα εργαστήριο που κάνει τις σχετικές μελέτες, γι' αυτό πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα βιο-ασφάλειας.

Όπως εξηγεί ο Δρ Φουσιέ «παρά τις αντιδράσεις, τελικά επικράτησε η άποψη ότι η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει περισσότερο να ωφεληθεί, παρά να ζημιωθεί από τη δημοσίευση της έρευνας, καθώς επιτρέπει στους ερευνητές να καταπολεμήσουν καλύτερα μία μελλοντική πανδημία γρίπης. Ελπίζουμε να μάθουμε ποιοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν πανδημία και, με αυτή τη γνώση, ίσως είμαστε σε θέση να την παρεμποδίσουμε μέσα από αυστηρά προγράμματα καταπολέμησης του ιού.»

Όπως είπε, τέτοιες έρευνες μπορούν να επιταχύνουν την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων εμβολίων και αντι-ιικών φαρμάκων εναντίον μιας πιθανής μορφής του ιού της γρίπης που θα μπορούσε να εξαπλωθεί αστραπιαία μεταξύ των ανθρώπων.

Ο ιός Η5Ν1 είναι υπεύθυνος για τον θάνατο δεκάδων εκατομμυρίων πτηνών μέχρι σήμερα, ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια έχουν σφαγιαστεί προληπτικά για να εμποδίσουν την εξάπλωσή του.

Ο ιός είναι φονικός και για τους ανθρώπους, αλλά προς το παρόν μεταδίδεται μόνο από τη στενή επαφή με μολυσμένα πτηνά, γι' αυτό έως τώρα λίγοι μόνο άνθρωποι έχουν πεθάνει (332 από το 2003, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας).

Όμως ο φόβος των επιστημόνων είναι ότι κάποια στιγμή μία μεταλλαγμένη μορφή του ιού θα μπορεί να μεταδίδεται απευθείας από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω του αέρα. Αν αυτό συμβεί και με δεδομένο ότι οι άνθρωποι δεν θα διαθέτουν τα κατάλληλα αντισώματα, δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να πεθάνουν σε όλο τον κόσμο.

Η ολλανδική μελέτη επιβεβαιώνει ότι ένας τέτοιος φονικός ιός είναι δυνατό να υπάρξει και εκτιμά ποιές είναι οι γενετικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον ιό για να αποκτήσει αυτή τη φονική ικανότητα.

ΠΗΓΗ:health.in.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ