Η ακμή, η συχνότερη δερματική νόσος, ταλαιπωρεί 8 στους 10 εφήβους και ουκ ολίγους ενηλίκους. Συνήθως ξεκινά στην αρχή της εφηβείας, στην ηλικία των 12-14 ετών.

Η ακμή, η συχνότερη δερματική νόσος, ταλαιπωρεί 8 στους 10 εφήβους και ουκ ολίγους ενηλίκους. Συνήθως ξεκινά στην αρχή της εφηβείας, στην ηλικία των 12-14 ετών. Εάν δεν γίνει θεραπεία, επιδεινώνεται με την πάροδο των ετών έως την ηλικία των 20-25 ετών.

Η δερματολόγος, επιστημονική συνεργάτρια της Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής στο Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, Κλειώ Δεσινιώτη, ξεκαθαρίζει τις λανθασμένες απόψεις για την ακμή και ενημερώνει για τις σύγχρονες θεραπείες της.

Οσοι έχουν ακμή έχουν ορμονικό πρόβλημα;

Οι περισσότεροι ασθενείς με ακμή δεν έχουν ορμονικό πρόβλημα. Ωστόσο, μπορεί να συνιστάται ορμονικός έλεγχος όπως στην περίπτωση που η ακμή εμφανίζεται ή επιμένει στην ενήλικη ζωή, όταν συνοδεύεται από άλλα σημεία υπερανδρογονισμού στις γυναίκες, όπως δασυτριχισμός (δηλαδή αυξημένη τριχοφυΐα), ανδρογενετική αλωπεκία (δηλαδή αραίωση των μαλλιών της κεφαλής) ή διαταραχές της εμμήνου ρύσεως. 

Επίσης, μπορεί να γίνει ορμονικός έλεγχος σε περίπτωση ακμής που είναι ανθεκτική στις θεραπείες ή υποτροπιάζει μετά τη θεραπεία.

Ο ορμονικός έλεγχος έχει ως στόχο τη διερεύνηση για νόσους όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων ή το σύνδρομο Cushing, οπότε και η συνεργασία του δερματολόγου με γυναικολόγο ή ενδοκρινολόγο συντελεί σε καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ασθενών.

Παίζει ρόλο η διατροφή;

Παρ’ όλο που στους ασθενείς με ακμή κυριαρχεί ευρέως η εντύπωση ότι ορισμένες τροφές, όπως η σοκολάτα, μπορεί να επιδεινώνουν την ακμή τους, η σύγχρονη ιατρική άποψη φαίνεται να είναι πως η επίδραση της διατροφής στην ακμή παραμένει αμφιλεγόμενη, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία που να την τεκμηριώνουν, ούτε όμως και να την απορρίπτουν. 

Η πρόταση προς τους ασθενείς είναι να ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή, να διατηρούν φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος και να αποφεύγουν την υπερκατανάλωση γλυκών και λιπαρών.

Τι θα πρέπει να ξέρουν οι ασθενείς;

Θα πρέπει να γνωρίζουν πως το αποτέλεσμα, δηλαδή η βελτίωση της ακμής, αργεί να φανεί μέχρι και 2 μήνες και δεν θα πρέπει να απογοητεύονται και να σταματούν τη θεραπεία. 

Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει μια αρχική επιδείνωση κατά τις πρώτες εβδομάδες θεραπείας, αλλά στους περισσότερους ασθενείς η ακμή βελτιώνεται κατά 60% σε 4 μήνες θεραπείας και τουλάχιστον κατά 80% σε 6 μήνες. 

Οι γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών συχνά εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία του δέρματος στις τοπικές θεραπείες της ακμής, γεγονός που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τον σχεδιασμό της θεραπείας.

Επίσης, απαγορεύεται η εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια και για δύο μήνες μετά τη λήξη της θεραπείας με συστηματική ισοτρετινοΐνη, καθώς πρόκειται για τερατογόνο φάρμακο για τις κοπέλες.

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται παρακολούθηση από δερματολόγο ο οποίος συνιστά εξετάσεις αίματος όταν απαιτείται. Ο δερματολόγος θα επιλέξει – ύστερα από εξέταση και συζήτηση με τον ασθενή – την πιο κατάλληλη θεραπεία γι’ αυτόν ανάλογα με την περίπτωσή του. 

Η καλή συνεργασία μεταξύ γιατρού και ασθενούς είναι απαραίτητη για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Τι είναι

Η ακμή είναι πάθηση της τριχοσμηγματογόνου μονάδας του δέρματος, που αποτελείται από τον σμηγματογόνο αδένα και τον τριχικό θύλακο. Έτσι εξηγείται και η εντόπιση της ακμής σε περιοχές του δέρματος που είναι πλουσιότερες σε σμηγματογόνους αδένες, όπως το πρόσωπο, η ράχη και το στέρνο.

Τι... δεν είναι

- Δεν προκαλείται από μόλυνση

- Δεν είναι κολλητική

- Δεν είναι αλλεργία.

- Δεν εμφανίζεται μόνο σε εφήβους, αλλά και σε ενήλικες, νεογνά, βρέφη και παιδιά

- Δεν οφείλεται σε έλλειψη σεξουαλικής δραστηριότητας

- Δεν οφείλεται σε έλλειψη υγιεινής του δέρματος.

- Δεν θα περάσει από μόνη της, αλλά χρειάζεται θεραπεία για να μην αφήσει μόνιμα σημάδια 
(ουλές).

- Δεν βελτιώνεται με τον ήλιο

- Δεν προκαλεί μόνον αισθητικό πρόβλημα, αλλά και ψυχολογικό (έως και κατάθλιψη)

Συχνότητα

Είναι η συχνότερη νόσος του δέρματος. Προσβάλλει το 80% των εφήβων, το 8% ενηλίκων  25-34 ετών και το 3% ενηλίκων 35-44 ετών

Οι αιτίες

Οφείλεται κυρίως στην τοπική δράση των ανδρογόνων στον τριχοσμηγματογόνο θύλακο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ορμονικές εξετάσεις των ασθενών με ακμή είναι φυσιολογικές, αλλά υπάρχει τοπική ‘υπερ-αντίδραση’ των τριχοσμηγματογόνων θυλάκων στα φυσιολογικά ανδρογόνα.

Κληρονομικότητα

Ειναι πιθανή η γενετική προδιάθεση της ακμής. Έχει βρεθεί πως εάν υπάρχει ιστορικό της ακμής σε κάποιον από τους γονείς, η ακμή του παιδιού μπορεί να είναι πιο επίμονη και να απαντά δυσκολότερα στις θεραπείες.

Ο μηχανισμός 

Ο μηχανισμός με τον οποίο δημιουργείται η ακμή είναι σύνθετος και περιλαμβάνει 4 κύριους παράγοντες:

1. Την υπερβολική παραγωγή σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες του δέρματος,

2. Την υπερκερατινοποίηση των κερατινοκυττάρων του θυλάκου

3. Τον υπερπολλαπλασιασμό του προπιονικού βακτηριδίου της ακμής

4. Την τοπική φλεγμονή.

Οι τρεις μορφές

Η ακμή διακρίνεται σε 3 κύριες κλινικές μορφές:

- Φαγεσωρική ακμή (υπάρχουν κυρίως μαύρα και άσπρα στίγματα)

- Βλατιδοφλυκταινώδη (επικρατούν σπυράκια με πύο)

- Κυστική ακμή (υπάρχουν συμπαγείς και βαθιές βλάβες).

Θεραπεία

. Οι θεραπείες της ακμής διακρίνονται σε:

-  Συστηματικές (με χάπια)

- Τοπικές (με κρέμες, τζελ, λοσιόν)

Σε ήπια ακμή, αρκεί η τοπική θεραπεία με ρετινοειδές, υπεροξειδίο του βενζοϋλίου ή αζελαϊκό οξύ. Αποφεύγεται η χρήση τοπικού αντιβιοτικού μόνου του, αλλά συνιστώνται νεότερες τοπικές θεραπείες που αποτελούν σταθερό συνδυασμό δυο τοπικών θεραπειών μαζί στο ίδιο σωληνάριο, όπως συνδυασμός αντιβιοτικού/υπεροξειδίου του βενζοϋλίου, ή συνδυασμός ρετινοειδούς/υπεροξειδίου του βενζοϋλίου.

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις ακμής, μπορεί να χρειάζεται η συστηματική θεραπεία (με χάπια) που περιλαμβάνει αντιβιοτικά, ορμονικές θεραπείες (αντισυλληπτικά χάπια,  μόνο για γυναίκες) ή ισοτρετινοϊνη. 

Επικουρική θεραπεία

- Πηγές φωτός με μπλε φως. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να βελτιώνουν την ήπια έως μέτρια έως μέτρια βλατιδοφλυκταινώδη ακμή

- Για τις ουλές της ακμής, πιθανώς χημικό πίλινγκ, δερμοαπόξεση ή λέιζερ.

Αποτελέσματα: Η ακμή βελτιώνεται κατά 60% σε 4 μήνες θεραπείας και τουλάχιστον κατά 80% σε 6 μήνες

Η φροντίδα του δέρματος

- Να πλένετε το δέρμα με ειδικό καθαριστικό τη ακμής (πρωί και βράδυ), χωρίς έντονο τρίψιμο.

- Να χρησιμοποιείτε αντηλιακό μη λιπαρής σύστασης (oil-free), ιδίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ή τη θεραπεία με συστηματική ισοτρετινοϊνη

- Τα καλλυντικά προϊόντα σας θα πρέπει να είναι μη φαγεσωρογόνα

- Ειδικές ενυδατικές κρέμες είναι απαραίτητες κατά τη θεραπεία με συστηματική ισοτρετινοϊνη

- Η υπερβολική χρήση καλλυντικών ή μασκών, μπορεί να επιδεινώνει την ακμή.

Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία, ygeia.tanea.gr