Η είδηση ήταν μάλλον απρόσμενη για τους μη ειδικούς: μετά τα 41, η γονιμότητα των ανδρών μειώνεται κατά 7% τον χρόνο μέχρι να κλείσουν τα 45 τους χρόνια – και στη συνέχεια, η φθίνουσα πορεία της είναι ακόμα ταχύτερη.

Η είδηση ήταν μάλλον απρόσμενη για τους μη ειδικούς: μετά τα 41, η γονιμότητα των ανδρών μειώνεται κατά 7% τον χρόνο μέχρι να κλείσουν τα 45 τους χρόνια – και στη συνέχεια, η φθίνουσα πορεία της είναι ακόμα ταχύτερη.

Πολύ πριν από αυτή την ηλικία, όμως, η γονιμότητά τους μπορεί να πληγεί από τις... πίτσες και τα πατατάκια, τα οποία όταν υπερκαταναλώνονται επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος.

Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από νέες μελέτες που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM), το οποίο πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Ορλάντο της Φλόριντα.

Όπως είπαν επιστήμονες από την Κλινική Αναπαραγωγικής Ιατρικής Huntington, στην Βραζιλία, μελέτησαν ζευγάρια που είχαν απευθυνθεί σε κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF), διαπιστώνοντας πως η γονιμότητα των ανδρών μειωνόταν ασταμάτητα μετά τα 41 χρόνια – και έτσι, ενώ τα ποσοστά επιτυχημένης εγκυμοσύνης ήταν 60% όταν οι πατέρες είχαν ηλικία 41 ετών, στους 45άρηδες μετά βίας έφτασαν το 35%.

«Είναι γεγονός πως με την ηλικία μειώνεται σταδιακά η ποιότητα του σπέρματος», λέει ο καθηγητής Γιάννης Μεσσήνης, διευθυντής της Κλινικής Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής και υπεύθυνος της Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Λάρισας.

«Συνήθως μετά τα 40-45, παρατηρούμε βαθμιαία μείωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων και στην κινητικότητά τους, γεγονός που μειώνει την αναπαραγωγική ικανότητα. Επειδή όμως η μείωση αυτή είναι πολύ σταδιακή, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις ανδρών που απέκτησαν παιδιά σε πολύ μεγάλη ηλικία – ακόμα και στα 70 ή στα 80 τους».

Του λόγου το αληθές αποδεικνύουν περιπτώσεις διασημοτήτων, όπως ο τραγουδιστής Ροντ Στιούαρτ που απέκτησε τον γιο του Άϊντεν τον περασμένο Φεβρουάριο και έχοντας κλείσει τα 66 του χρόνια και ο διάσημος πρωταγωνιστής του βωβού κινηματογράφου Τσάρλι Τσάπλιν που απέκτησε τον τελευταίο του γιο, τον Κρίστοφερ, όντας πλέον 73 ετών.

Γόνιμο σπέρμα

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), για να θεωρηθεί το σπέρμα ικανό για αναπαραγωγή πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις: να διαθέτει τουλάχιστον 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml σπέρματος, με το τουλάχιστον 50% από αυτά να έχουν πολύ καλή κινητικότητα και το τουλάχιστον 30% καλή μορφολογία.

«Για το σπερματοζωάριο, είναι αληθινό ταξίδι η διαδρομή έως την σάλπιγγα της γυναίκας όπου γίνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου», εξηγεί ο κ. Μεσσήνης. «Γι’ αυτό, έχει ζωτική σημασία η καλή κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Η καλή μορφολογία, εξάλλου, είναι απαραίτητη για να μπορέσει το σπερματοζωάριο να μπει μέσα στο ωάριο και να το γονιμοποιήσει».

Όσον αφορά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, «αν και ως κατώτερο φυσιολογικό όριο έχουν τεθεί τα 15 εκατομμύρια ανά ml, το ιδανικό είναι να έχουμε πάνω από 20-25 εκατ. ανά ml– και όσο περισσότερα, τόσο το καλύτερο», επισημαίνει ο κ. Μεσσήνης.

Η διατροφή

Εκτός από την ηλικία, όμως, «εχθροί» της ανδρικής γονιμότητας αναδεικνύονται και πολλές καθημερινές συνήθειες.

«Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι εξωγενείς παράγοντες, όπως το τσιγάρο και η κατανάλωση αλκοόλ σε καθημερινή βάση επίσης επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα», λέει ο κ. Μεσσήνης. «Και όταν λέμε “αλκοόλ σε καθημερινή βάση”, δεν μιλάμε κατ’ ανάγκην για μέθη. Ακόμα κι αν ένας άντρας δεν μεθάει, εφ’ όσον πίνει καθημερινά και πολύ, μπορεί να έρθει αντιμέτωπος με την υπογονιμότητα».

Δευτερευόντως, την ανδρική γονιμότητα μπορεί να πλήξει η καφεϊνη σε μεγάλες ποσότητες. «Αν και η καφεϊνη σε μικρές ποσότητες ενεργοποιεί το σπέρμα, σε μεγάλες ποσότητες – λ.χ. να πίνει κανείς 4-5 καφέδες την ημέρα – μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες», προσθέτει ο καθηγητής.

Σε αυτά φαίνεται πως πρέπει να προστεθούν και τα τρανς λιπαρά οξέα που υπάρχουν στα επεξεργασμένα τρόφιμα, σύμφωνα με τα νεώτερα στοιχεία.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και τα πανεπιστήμια του Ρότσεστερ και της Μούρθια (Ισπανία), παρουσίασαν στο συνέδριο της ASRM δύο μελέτες που έδειξαν πως η αυξημένη κατανάλωση τρανς λιπαρών οξέων αφ’ ενός μειώνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων οπότε δυσκολεύει το να φτάσουν έως το ωάριο, αφ’ ετέρου μειώνει τον αριθμό τους.

Μεταξύ των εθελοντών σε αυτές τις μελέτες ήταν και πολλοί εθελοντές ηλικίας 18-22 ετών, άλλοι εκ των οποίων ακολουθούσαν την «κλασική» δυτικού τύπου διατροφή (χάμπουργκερ, πίτσες, τηγανητές πατάτες κ.τ.λ.) και άλλοι έτρωγαν πολύ πιο υγιεινά (σαλάτες, όσπρια, ψάρια κ.τ.λ.). Η υγιεινή διατροφή συσχετίστηκε με πολύ πιο υγιές σπέρμα.

«Γενικώς η κακή διατροφή, που στερείται βιταμινών, ιχνοστοιχείων και άλλων θρεπτικών συστατικών, θεωρείται επιβλαβής για το σπέρμα», λέει ο κ. Μεσσήνης.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), τα τρανς λιπαρά οξέα – που είναι επίσης γνωστά και ως «υδρογονωμένα φυτικά έλαια» – υπάρχουν κυρίως στο βοδινό και πρόβειο λίπος, στα ζωικά παράγωγα κρέατος, στα τηγανητά φαγητά, σε ορισμένα αλείμματα (προστίθενται για να στερεοποιηθούν), και σε διάφορα προϊόντα ζαχαροπλαστικής (από μπισκότα και κέικ μέχρι πίτες).

Αύξηση θερμοκρασίας

Πλήγμα για την ανδρική γονιμότητα αποτελεί και η αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων, που έχει ως συνέπεια να μειώνεται τόσο ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, όσο και η κινητικότητά τους.

Πως μπορεί να αυξηθεί η θερμοκρασία τους; Με την καθιστική ζωή, την εργασία σε υψηλές θερμοκρασίες, τα στενά εσώρουχα, τα στενά παντελόνια, ακόμα και με το να γράφει κανείς έχοντας το λάπτοπ με τις ώρες στα πόδια του.

Όπως εξηγεί ο κ. Μεσσήνης, οι όρχεις είναι τα «εργοστάσια» παραγωγής των σπερματοζωαρίων και βρίσκονται έξω από το σώμα διότι τα σπερματοζωάρια δεν επιβιώνουν στη θερμοκρασία του σώματος (δηλαδή στους 36,6 βαθμούς Κελσίου), και πρέπει να βρίσκονται σε ψυχρότερο περιβάλλον.

Τα καλά νέα, πάντως, είναι πως αν ένας άντρας κάνει τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής του, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματός του, κατά τον κ. Μεσσήνη.

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ Weekend