Πιο κοντά στη δημιουργία τεχνητού παγκρέατος βρίσκονται οι επιστήμονες, με την ελπίδα να έχουν σύντομα στη διάθεση των ασθενών αντλίες ινσουλίνης και αισθητήρες γλυκόζης που θα μιμούνται την λειτουργία του φυσικού οργάνου του ανθρωπίνου σώματος.

Η δημιουργία των συσκευών αυτών απασχολεί δεκαετίες ολόκληρες τους επιστήμονες, αλλά οι νομοθέτες και οι εκπρόσωποι των πασχόντων από διαβήτη, πιέζουν όλο και περισσότερο τις κυβερνητικές πολιτικές, με αποτέλεσμα πρόσφατα οι αμερικανικές αρχές να εκδώσουν ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την προκαταρκτική εκδοχή μιας συσκευής που θα αντικαταστήσει το πάγκρεας.

Κι ενώ απέχουμε ακόμή πολύ από την εμπορική διάθεση μια συσκευής που θα καταγράφει τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος και αυτομάτως θα χορηγεί την κατάλληλη δόση ινσουλίνης, αρκετές είναι οι μελέτες που παρουσιάστηκαν επί του θέματος κατά την διάρκεια του συνεδρίου της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας.

Σε μια εξ αυτών, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης δοκίμασαν ένα σύστημα διαρκούς παρακολούθησης της γλυκόζης και δύο αντλιών ινσουλίνης, που ελέγχονταν αποκλειστικά από έναν φορητό υπολογιστή.

Το σύστημα που έχει σχεδιαστεί να μιμείται καλύτερα το φυσικό μηχανισμό του σώματος να ελέγχει τα υψηλά και χαμηλά επίπεδα της γλυκόζης, είναι φορητό ώστε οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου Ι να μπορούν να περιφέρονται ή και να κάνουν χρήση ποδηλάτου.

Μετά την συμπλήρωση 51 ωρών μελέτης, που περιλάμβανε και σωματική άσκηση, δύο νύχτες και έξι γεύματα (παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου), έξι ασθενείς είχαν μέση τιμή γλυκόζης στο φυσιολογική κλίμακα, δηλαδή 140.

«Αυτό πραγματικά φτάνει κοντά στη φυσιολογική γλυκόζη», εξηγεί ο Δρ Δτήβεν Ράσελ από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης που ανέπτυξε το σύστημα σε συνεργασία με τον Δρ Έντουαρντ Νταμιάνο από το Πανεπιστήμιο της Βοστόνης.

Σε μια δεύτερη έρευνα, η ομάδα της Κλινικής Μάγιο εξόπλισε τους ασθενείς με επιταχυνσιόμετρα και διαπίστωσε ότι ακόμη και η μετριοπαθής σωματικής δραστηριότητα παίζει ρόλο επί της γλυκόζης. Ο Δρ Γιογκις Κουντβα, διοχέτευσε τα στοιχεία σε ένα εξελιγμένο λογισμικό που ενεργεί ως «εγκέφαλος» του τεχνητού παγκρεατικού συστήματος, αναλύοντας τα επίπεδα του σακχάρου και ρυθμίζοντας την χρονική στιγμή και τη δοσολογική αναγκαιότητα της ινσουλίνης. Ο ερευνητές σκοπεύει να αρχίσει κλινική δοκιμή του συστήματος εντός του 2011 ή στις αρχές του 2012.

Στα κλειστά κυκλώματα, όπου ο ηλεκτρονικός υπολογιστής ρυθμίζει την ατομική δόση ινσουλίνης και την διοχετεύει αυτόματα μέσω αντλίας, απέχουν πολύ από την πρώιμη εκδοχή ενός τεχνητού παγκρέατος που είχε αναπτυχθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Το πρόβλημα ήταν τότε το μέγεθος του ψύκτη, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να είναι καθηλωμένοι στο κρεβάτι και να μην μπορούν να εξέλθουν του νοσοκομείου.

Έκτοτε οι επιστήμονες προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα τεχνητό πάγκρεας που θα διοχετεύει ινσουλίνη στους ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι, χωρίς δυσχεραίνεται η ποιότητα ζωής τους.

Οι τελευταίες μελέτες δίνουν λόγους να αισιοδοξούν οι επιστήμονες ότι σύντομα θα είναι και εμπορικά διαθέσιμη μια συσκευή τεχνητού παγκρέατος. Ασκούνται λοιπόν πιέσει τόσο στην Αμερικανική Γερουσία όσο και στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να συντελέσουν στην διευκόλυνση των ερευνών και να εγκρίνουν τελικά την κυκλοφορία ενός «τεχνητού παγκρέατος».

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο the British Medical Journal έδειξε ότι, αν ένα τεχνητό πάγκρεας ήταν εμπορικά διαθέσιμο, τα εθνικά συστήματα υγείας θα εξοικονομούσαν πάνω από 2 δισ. ευρώ σε 25 χρόνια, μόνο από την πρόληψη των επιπλοκών που προκαλεί ο διαβήτης.

Ο Τσαρλς Ζιμλικι πρόεδρος της Επιτροπής για την Ανάπτυξη Τεχνητού Παγκρέατος του FDA δηλώνει ότι και ο οργανισμός ενδιαφέρεται για την άμεση εμπορική διάθεση μιας τέτοιας συσκευής, αρκεί να είναι ασφαλής και αποτελεσματική.

Στο πλαίσιο αυτό η επιτροπή εξέδωσε και την κατευθυντήρια οδηγία για τον τρόπο ανάπτυξης ενός συστήματος ελέγχου της γλυκόζης. Μέχρι το τέλος του 2011 ο FDA σκοπεύει να εκδώσει λεπτομερείς οδηγίες για πιο εξελιγμένα κλειστά κυκλώματα διοχέτευσης ινσουλίνης.